"De binnenstad van Alkmaar is een bezoek meer dan waard."
Het middeleeuwse centrum van Alkmaar geldt niet voor niets als beschermd stadsgezicht. Je vindt hier een aaneenschakeling van grachten, oude hofjes en eeuwenoude huizen. Op de Kennemersingel staat de Molen van Piet, een korenmolen uit 1769 die is gebouwd op het Clarissenbolwerk. Het Fnidsen is een schitterende winkelstraat met vele monumentale panden. Ook vanaf het water is de binnenstad van Alkmaar de moeite waard. Er is een mogelijkheid een rondvaart met gids door de grachten te maken of een bootje te huren om het zelf te ontdekken.
De eerste bewoners van Alkmaar vestigden zich op de geestgronden in een moerassig gebied aan de oostzijde van Kennemerland. De rivier de Rekere vormde de grens met West-Friesland.
De naam Alcmaria wordt al genoemd in de 10e-eeuw.
Op 11 juni 1254 werden aan Alkmaar stadsrechten verleend door Willem II van Holland. De stad deed toen voornamelijk dienst als grensvesting en uitvalsbasis in de strijd tegen de West-Friezen. Door markten en handel kreeg Alkmaar een centrumfunctie en groeide de stad. Vanaf die tijd ging het de bevolking van Alkmaar voor de wind.
Veel van de historische gevels in het stadscentrum zijn uit de tijd dat Alkmaar een rijke handelsplaats was.
In 1470 begon men met de bouw van de Grote- of Sint-Laurenskerk. Dit is ook nu nog het grootste middeleeuwse kerkgebouw in de Alkmaarse binnenstad.
Het begin van de bouw van het stadhuis vond in 1509 plaats, hoewel het gebouw pas in 1520 voltooid werd na veelvuldige verbouwingen en veranderingen in ontwerp. Het stadhuis stond er dus al 53 jaar toen tijdens de Tachtigjarige Oorlog Alkmaar de eerste Nederlandse stad was die het machtige Spaanse leger wist te weerstaan. ‘Bij Alkmaar begon de Victorie’ luidt de uitdrukking. Op deze pagina is meer over het beleg van Alkmaar te vinden.
In de 19e eeuw liet Koning Willem I het Noordhollandsch Kanaal afgraven. Alhoewel het stadsbestuur dacht dat de handel bevorderd zou worden doordat het kanaal dwars door Alkmaar liep, bleek het tegengestelde waar. Doordat reizigers en schippers makkelijker konden doorvaren, bleef niemand meer in Alkmaar overnachten.
Vanaf de Tweede Wereldoorlog maakte Alkmaar een stormachtige groei door. Na de ontwikkeling van een reeks nieuwe wijken kreeg de stad de status van groeikern om de 'overloop' uit de Randstad op te vangen. Met de stadsuitbreiding in noordelijke richting, op het grondgebied van onder andere, de in 1972 geannexeerde gemeente Oudorp, groeide Alkmaar uit tot een middelgrote stad.
