Meest gestelde vragen over de Strijkmolens aan de Hoornse Vaart.

Zijn deze molens te bezichtigen?

Alle molens aan de Hoornse Vaart worden bewoond. De tuin en de molen zijn dus privé-gebied.

Wat voor molens zijn het?

Het zijn watermolens; molens die gebouwd werden om water te pompen.

(Niet te verwarren met molens die door water aangedreven worden). Eerst pompten ze met een scheprad, later is die door een vijzel vervangen.

Verder zijn het rietgedekte, achtkante binnenkruiers. De kap met de wieken wordt van binnen op de wind gedraaid.

Wanneer zijn ze gebouwd?

Ze zijn gebouwd tussen 1627 en 1630. Ten tijde van de drooglegging van de Heerhugowaard.

Waarom zijn ze gebouwd?

Toen in 1612 de Beemster was drooggelegd en een financieel succes leek te gaan worden, waren er steeds meer mensen in en rond Alkmaar die geïnteresseerd raakten in het droogleggen van de Heerhugowaard. Zo rond 1625, toen er echt schot in de zaak leek te gaan komen, kwamen er van de kant van de bestuurders van het Geestmerambacht protesten.

   In die tijd waren er twee boezempeilen. De boezem is het water wat uit de polder gemalen is en wat daarna geloosd wordt in zee. Het peil van de Schermerboezem was iets hoger dan dat van de Raaksmaatsboezem. De grote van de waterbergingscapaciteit van de Raaksmaatsboezem werd stukken kleiner door het inpolderen van de Heerhugowaard. Daardoor zou het peil onaanvaardbaar veel hoger komen te liggen. Als oplossing werd aangedragen dat er meerdere molens gebouwd zouden worden om het water van de Raaksmaatsboezem naar de Schermerboezem te pompen. De zogenaamde 'strijkmolens'.

Functioneren deze molens nog?

Tot de Tweede wereldoorlog hebben de strijkmolens het water van de Raaksmaatsboezem in de Schermerboezem gepompt. Toen zijn, onder andere omdat het gunstiger voor de scheepsvaart was, beide peilen gelijk getrokken. Sinds die tijd hebben de molens geen functie meer. Het kanaal waar het water naartoe gepompt werd, is toen dichtgegooid. Na restauraties in de loop van de jaren zijn sinds 2008 alle vier de molens weer in staat te draaien. Molen C kan zelfs weer water malen, al is het van de Hoornse Vaart naar de Hoornse Vaart.

Worden deze molens permanent bewoond?

Ja, alle molens worden bewoond. Om in aanmerking te komen, moeten de bewoners gediplomeerd vrijwillig molenaar zijn. Daarom draaien de molens zeer regelmatig. Een molen moet blijven draaien om in goede staat te blijven.

Waarom wordt deze molen 'Molen D' genoemd?

Toen besloten werd deze molens te bouwen, sprak men af om veertien strijkmolens te bouwen. Er kwamen er tien langs de Hoornse Vaart, waarvan zes bij Oudorp en vier bij Rustenburg. De laatste vier kwamen achter Oudorp.

In 1688 al is de zesde molen vanaf Alkmaar langs de Hoornse vaart in vlammen opgegaan. Waarschijnlijk was schietvuur van geweren de oorzaak. Toen rond 1941 de Hoornse Vaart verbreed werd en de molens toch geen functie meer hadden, is de eerste van het rijtje afgebroken. Het plan was om hem in het Arnhemse Openlucht museum weer op te bouwen, maar terwijl hij daar lag opgeslagen, is er  een vliegtuigbom op gevallen en zijn de restanten gebruikt voor het warm houden van de vele evacués die toen in het museum woonden. Er staan dus nog vier strijkmolens langs de Hoornse vaart. In de negentiende eeuw kwam het gebruik van letters om de strijkmolens aan te duiden in zwang. De A is dus afgebroken en de B, C, D en E zijn overgebleven.

Van wie zijn deze molens?

De molens zijn van de Molenstichting Alkmaar en Omstreken. Deze stichting is in 2000 opgericht om onder andere deze molens te beheren. De molens waren in slechte staat, maar met behulp van vrijwilligers, allerlei subsidies, goede vaklui en veel hard werken, zijn de molen gerestaureerd.

Alhoewel ze nu in goede staat zijn, blijft het veel tijd en geld kosten om ze zo te houden. Als donateur van de Molenstichting kunt U bijdragen aan het in stand houden van deze oer-Hollandse monumenten. Voor meer informatie kunt U kijken op www.molenstichtingalkmaar.nl

Zijn er andere molens in de buurt die wel open zijn voor het publiek?

Het Rode Hert is een korenmolen die op werkdagen meel maalt. Er is een winkel bij, waar allerlei producten te koop zijn. Ook is de molen te bezichtigen. De molen staat richting de stad, op zo’n 500 meter lopen.

Een andere korenmolen die te bezichtigen is, staat in Oterleek. Ook daar is een winkel bij.

Ook in de Schermer staat de Museummolen. Dit is net als deze molens een poldermolen. Het is de middelste in een rijtje van drie. Het is één van de elf nog overgebleven molens van de oorspronkelijk 52 watermolens die de Schermer vanaf 1634 droogmaalden. Het is een maalvaardige molen, die in 1968 voor het publiek werd opengesteld om inzicht te geven in 300 jaar windbemaling.